W związku z sytuacją dotyczącą aktualnych zagrożeń mikrobiologicznych i informacjami pojawiającymi się w przestrzeni publicznej w tym zakresie, Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” wyjaśnia poniżej kluczowe kwestie.
- Zadaniem i rolą przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego jest dostarczanie bieżącej wody co oznacza w praktyce, że dostarczają wyłącznie wodę zimną do przyłączy budynków mieszkalnych, użytkowych czy zakładów produkcyjnych. Od tych przyłączy za wodę i instalacje wewnętrzne w budynkach i obiektach odpowiadają ich administratorzy, których zadaniem jest nadzór nad wewnętrznymi instalacjami dostarczającymi wodę ciepłą i zimną – od przyłącza do kranów i innych urządzeń lub ujść wody, z których korzystają użytkownicy. Odpowiedzialność przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych – zgodnie z prawem i względami technologiczno-merytorycznymi kończy się na przyłączach do budynków, gdyż nie mają nadzoru, kontroli ani wpływu na instalacje wodne wewnątrz obiektów, które do przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych nie należą.
- Zimna woda dostarczana do budynków poprzez sieć wodociągową ma temperaturę poniżej 20 stopni C, najczęściej między kilka a kilkanaście stopni C. Przypominamy, że zgodnie z danymi WHO – legionella namnaża się w temperaturze od 25 do 50 stopni C. Oznacza to, że dostarczając wodę zimną wodociągi nie stanowią miejsc ryzyka namnażania legionelli.
- Powyższe kwestie mają swe merytoryczne odzwierciedlenie w przepisach prawa – zarówno polskiego, jak i unijnego. Przypomniał o tym niedawno także rzecznik Głównego Inspektoratu Sanitarnego w wywiadzie dla PAP w dniu 24.08.2023 r., gdzie poinformował że obowiązek badania wody w zakresie bakterii z rodzaju legionella nie dotyczy przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Wymagania związane z potencjalną możliwością obecności w wodzie bakterii z rodzaju legionella są określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i dotyczą wody ciepłej (jakiej nie dostarczają przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne). Zgodnie z art. 18 ww. rozporządzenia tylko podmioty wykonujące działalność leczniczą oraz właściciele lub zarządcy budynków zamieszkania zbiorowego oraz budynków użyteczności publicznej, w których w trakcie ich użytkowania wytwarzany jest aerozol wodnopowietrzny, przeprowadzają badania ciepłej wody z minimalną częstotliwością pobierania próbek oraz postępują zgodnie z procedurą postępowania, w zależności od wyników badania bakteriologicznego.
Adekwatne odzwierciedlenie rzeczywistych zagrożeń związanych z legionellą zawierają też regulacje unijne. Zgodnie z Dyrektywą Unii Europejskiej w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi próbki do badań na obecność bakterii legionella w wewnętrznych systemach wodociągowych (instalacjach wewnętrznych w nieruchomościach) pobiera się w miejscach ryzyka namnażania się bakterii legionella, w punktach reprezentatywnych dla systemowego narażenia na bakterie Legionella, lub w obu. A więc nie w sieciach wodociągowych.
- Zasady funkcjonowania sieci wodociągowych są w taki sposób szczegółowo uregulowane, by zapewnić dostarczanie bezpiecznej wody. Ponadto procesy technologiczne stosowane w polskich wodociągach określają optymalne zasady uzdatniania wody oraz parametry fizykochemiczne i mikrobiologiczne. Technolodzy zatrudnieni w przedsiębiorstwach wodociągowo-kanalizacyjnych czuwają nad jakością dostarczanej wody w ciągłej współpracy z miejscowym Inspektorem Sanitarnym. Woda jest kontrolowana wg ustalonych z sanepidem harmonogramów oraz jest przez sanepid systematycznie badana.
Obecne działania przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych
W związku z aktualną sytuacją, oprócz skrupulatnej realizacji dotychczasowych zadań bieżących, przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne ponadplanowo wdrażają dodatkowe badania czy działania w zależności od potrzeb danej miejscowości. Wszystkie pilnie monitorują jakość pozyskiwanej i dostarczanej wody zimnej oraz stosowanych technologii uzdatniania, kontrolowania i przesyłu tej wody. A jednocześnie obserwują rozwój wydarzeń w całym kraju i są w kontakcie z inspekcjami sanitarnymi, samorządami, zarządcami budynków i innymi odbiorcami wody.
Te przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, które mają laboratoria z akredytacją do badania legionelli oferują pozostałym przedsiębiorstwom i właścicielom/zarządcom budynków wielolokalowych, szpitalom, domom opieki społecznej i innym budynkom użyteczności publicznej szeroki wachlarz badań, by ułatwić w środowisku analizę potencjalnych zagrożeń.
Dodatkowo wspomagają odbiorców wody (administratorów budynków) w badaniu jakości wody w instalacjach wewnętrznych. W razie wyników pozytywnych oferują pomoc w dezynfekcji termicznej lub innej systemów wewnątrz budynku. W razie negatywnych wyników (nie stwierdzających obecności legionelli) – zarządcy mają świadomość bezpieczeństwa ich systemów, co też jest cenne.
Przedstawiciele przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych oraz laboratoriów badających wodę przeznaczoną do spożycia realizują też działania edukacyjne i informacyjne. Wyjaśniają trudne aspekty analityki bakterii legionella, jej właściwości, zagrożenia towarzyszące korzystaniu z obiegów ciepłej wody w budynkach. Wspomagają zarządców i właścicieli nieruchomości w prawidłowym realizowaniu obowiązków wynikających z obowiązujących przepisów prawnych.