Zdziechów – sieć wodociągowa

Zdziechów to wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim, w gminie Szydłowiec.

Wieś Zdziechów była ojczystym siedliskiem Zdziechowskich i ich dziedzictwem do 1602 roku. To właśnie od nazwiska pierwszego dziedzica zamieszkującego na tym terenie pochodzi nazwa miejscowości.

Niegdyś wieś znajdowała się w innym miejscu, położona była nieco na południe od obecnej lokalizacji. Zdziechów zamieszkiwało w tym czasie 24 gospodarzy. W wyniku przeprowadzonej komasacji wsi i pól dworskich przeniesiono wieś bardziej na północ. Podczas komasacji, drogą losowania, rozdzielono między 24 gospodarzy obrane i wymierzone działki, tworząc w ten sposób trzy grupy liczące sobie po osiem gospodarstw. Można powiedzieć, iż dokonano wówczas pewnego podziału Zdziechowa na trzy kolonie, które przybrały nieoficjalne, aczkolwiek powszechnie używane nazwy, które obecnie brzmią: Lesica, Działy i Metków.

17 maja 1828 roku księżna Anna Sapieżyna, ostatnia właścicielka miasta i zamku w Szydłowcu, sprzedała Skarbowi Państwa (Królestwa) dobra szydłowieckie, w skład których wchodziły: miasto, 22 wsie (w tym Zdziechów) i folwarki, kuźnie, fryszerki i młyny, za kwotę 2,554,454 zł.

Po transakcji zamiany tych dóbr na posiadłości rządowe podzielono całą ekonomię szydłowiecką na 3 oddzielne dzierżawy:

Podzamcze i Marywil,
Wysoka i Zdziechów,
Szydłówek i Sadek.

W Zdziechowie znajdowało się wówczas 28 gospodarstw. Była to wieś o średniej liczbie osad. Osady te jednak były liczne. Przykładowo, u Łukasza Kalety było 13 osób. Ogółem Zdziechów liczył 209 ludzi (40 mężczyzn, 49 kobiet, z dzieci: 50 synów, 49 córek, ze służby: 15 parobków i 6 dziewek). W Orońsku i Zdziechowie odnotowano najwięcej służby. Wieś i folwark Zdziechów posiadały: 430 mórg chełmińskich i 211 prętów gruntów dworskich oraz 768 mórg i 166 prętów gruntów włościańskich. Zdziechów był jedną z 24 wsi pańszczyźnianych, wchodzących w skład hrabstwa. Wieś zamieszkiwało 12 rolników 2 czynszowników i aż 16 czynszowników (z 37 zamieszkujących wszystkie wsie dóbr szydłowieckich w 1826 roku.

Charakterystyczną cechą Zdziechowa było, że wszyscy rolnicy posiadali równo po 3 morgi łąki oraz że w ogóle nie posiadali ogrodów. Czynszownicy ze Zdziechowa byli najlepiej uposażeni ze wszystkich mieszkańców dóbr szydłowieckich. Dotyczy to zarówno wielkości gruntów, liczby budynków (tylko w Zdziechowie i Orońsku rolnicy posiadali odrębną oborę i chlew), jak i stanu inwentarza żywego (4 konie, 79 wołów, 53 krowy, 73 sztuki „młodzieży” – jałówek i cieląt, 70 świń i 113 owiec). W roku 1858 między wsiami Chustki i Zdziechów wybuchł spór graniczny, dotyczący prawa użytkowania pastwiska położonego pomiędzy tymi miejscowościami, zwanego Błotnikiem.

W Zdziechowie kopiący fundamenty pod stodołę dworską dokopali się żelaznych drzwi do lochu, który miał łączyć z podziemiami zamek szydłowiecki.